เคยมีพระอาจารย์รูปหนึ่งเล่าว่า มกุฏพันธนเจดีย์ ซึ่งเป็นสถานที่ถวายพระเพลิงพุทธสรีระแห่งนี้ได้มีการพิสูจน์แล้วว่ายังมีพระบรมสารีริกธาตุอยู่ภายในจริงๆ ด้วย

พวกเราออกจากวัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์ และมุ่งหน้าไปที่มกุฏพันธนเจดีย์ สถูปที่ถวายพระเพลิงพุทธสรีระหลังวันปรินิพพาน 7 วัน พระอาจารย์กิตติศักดิ์นำสวดมนต์บูชาสถานที่ถวายพระเพลิง อธิษฐานจิตและเดินปทักษิณ 3 รอบเป็นพุทธบูชา 

วันที่ 5 กุสินารา - พาราณสี (วันที่ 22 กันยายน)

เช้านี้ทุกคนเก็บของเข้ากระเป๋ากันเรียบร้อย แล้วไปเจอกันที่หอฉันท์ พอทานอาหารเช้าเรียบร้อย ก็เตรียมตัวออกเดินทาง

พวกเราเข้าไปทำบุญและกราบนมัสการลาพระเดชพระคุณหลวงพ่อเจ้าคุณพระราชรัตนรังษี ก่อนออกเดินทาง หลวงพ่อเจ้าคุณเลยให้ของดีเป็นพระแดนพุทธภูมิ และบัตรสะสมบุญ ที่มีข้อความว่า "ขอความเจริญในความไม่ประมาท จงมีแก่ท่านทุกเมื่อ เทอญ" ให้พวกเราพกไว้ในกระเป๋าสตางค์ แถมด้วยเงินเหรียญอีกหนึ่งเหรียญ เพื่อความเป็นหนึ่ง (ถ้าอยากได้ 2 เหรียญ ก็จะไม่ได้เป็นหนึ่งนะ)

สมาชิกทุกท่านกราบนมัสการลาหลวงพ่อเจ้าคุณกันเรียบร้อย ก็ขึ้นไปประจำที่กันบนราชรถคันเดิม แต่ก่อนที่พี่ปลาจะก้าวเท้าพ้นสายตาของหลวงพ่อเจ้าคุณ ท่านก็เรียกเข้าไปหาและบอกให้เอาชื่อไปเลยว่า "Update Travel & Tour" รับรองผลด้วยว่าได้ชื่อจากท่านรุ่งทุกราย เรากับพี่ปลาก็เลยคิดกันว่าคงจะใช้ชื่อนี้เมื่อจดทะเบียนบริษัท (แต่ตอนนี้ยังเล็กๆ อยู่ เพิ่งเริ่มๆ เอง เป็นคณะบุคคลไปก่อนนะ พร้อมเมื่อไหร่เราจะโตเป็นบริษัทแน่นอน)

จริงๆ นุ้ยกลัวว่าจะมีรายละเอียดที่ตกหล่นไปบ้างเหมือนกัน เพราะกลับมาจากทริปสังเวชนียสถานแล้วยังไม่ได้เขียนและเอาลงกระทู้เลย เพราะต้องไปสำรวจเลห์ ลาดัคห์ แคชเมียร์ต่ออีกสิบกว่าวันค่ะ ต้องขอโทษหลายๆ คนที่รอติดตามอยู่ด้วยนะคะ ว่าแล้วก็มาเล่าให้ฟังและเก็บภาพมาฝากกันต่อเลยดีกว่านะ :)

ต้องบอกว่าคุณนุ้ยบรรยายได้เห็นภาพ เก็บรายละเอียดได้ดีมากๆ บอกตรงๆว่าผมลืมรายละเอียดไปเยอะเหมือนกัน พอมาอ่านข้อความอีกครั้งความทรงจำมันกลับเข้ามาอีกครั้ง อ่านไปอมยิ้มไปว่าตอนนั้นเราไปด้วยแรงศรัทธาจริงๆเพราะลืมความเหนื่อยเมื่อยล้าทุกอย่าง (ต้องบอดว่าเส้นทางแต่ละจุดค่อนข้างไกลและถนนอินเดียนี่นะครับมองเหมือนเป็นทางเรียบแต่มีหลุมเยอะอยู่นะครับ)

ถ้ามีโอกาสผมตั้งใจว่าจะต้องไปกราบสังเวชนียสถานอีกแน่นอน

ปล. ขอฝากความคิดถึงมายังคุณปลา คุณนุ้ย แม่อุทัยทีมงานวันแรมทาง และเพื่อนเดินทางทุกคนนะครับพี่วี อ้อ คุณพ่อปรีชา น้องกระต่ายและคุณโต้งนะครับ

เรากลับเข้าสู่อินเดียอีกครั้ง หลังจากไปเยือนเนปาลได้ไม่กี่ชั่วโมง ไปแวะทำภาระกิจที่ห้องน้ำ พุทธวิหาร สาลวโนทยาน 960 กันเรียบร้อย เราก็ออกเดินทางกลับวัดไทยกุสินารา กว่าจะถึงวัดก็ประมาณทุ่มนึงได้ หลายคนบ่นเป็นเสียงเดียวกันเกี่ยวกับการขับคนของคนอินเดีย ที่ปีบแตรแทบจะตลอดเวลา ปาดซ้ายปาดขวาแซงทุกทีที่มีช่องให้ไป แม้จะเป็นซอกเล็กๆ ก็จะไป ยิ่งกลางคืนยิ่งน่ากลัว เพราะไฟถนนไม่มี รถแทบทุกคนเปิดไฟสูงใส่กัน นั่งไปก็เสียวไปตลอดเวลา อารมณ์นี้เราเข้าใจดี เพราะตอนมาอินเดียครั้งแรกก็เป็นเหมือนกัน แต่บ่อยๆ เข้าก็ชินไปเอง เลยปลอบใจทุกคนว่าไม่เป็นไรนะ พรุ่งนี้เราก็ใช้รถใหญ่ของเราได้ปกติแล้ว

ทานอาหารค่ำกันเรียบร้อย พวกเราก็แยกย้ายกันไปพักผ่อน หวังว่าคงไม่เจอปัญหาอะไรให้ต้องเปลี่ยนแผนกันอีก พรุ่งนี้เราจะได้เข้าไปกราบปรินิพพานสถานกัน ก่อนเดินทางกลับไปที่พุทธคยา

ระหว่างรอผ่านขั้นตอนต่างๆ ที่ด่าน สมาชิกหลายคนเริ่มลงมายืดเส้นยืดสายและชมวิถีชีวิตคนหน้าด่านกัน จริงๆ คงเป็นเพราะนั่งรอในรถแล้วมันร้อนมากกว่า เลยลงมาหายืนรับลมกันน่ะ

ทุกคนออกจากลุมพินีสถานด้วยความอิ่มเอมใจ ดินแดนประสูติเป็นสถานที่ซึ่งมีพลัง การได้มากราบนมัสการและขอพรให้ชีวิตข้างหน้าเจริญรุ่งเรืองและประสบแต่สิ่งดีงามเสมือนได้เกิดใหม่ในแดนประสูติ จะเปรียบไปก็น่าจะเหมือนการตั้งสัตย์อธิษฐาน ว่านับแต่นี้ไปเราจะปฏิบัติตนเป็นคนดี อยู่ในครรลองครองธรรม แล้วการปฏิบัติดีก็จะนำชีวิตไปสู่ความรุ่งเรืองในที่สุด

เรามีเวลาแวะชมตลาดขายของที่ระลึกของชาวเนปาลนิดหน่อย ได้ของติดไม้ติดมือกันมาบ้างพอให้ได้เก็บไว้ระลึกถึง จากนั้นพวกเราก็เดินทางออกจากเนปาล และเข้าสู่อินเดียที่ด่านโสเนาลีอีกครั้ง

ประมาณบ่าย 2 โมง พวกเราเข้าไปถึง สังเวชนียสถาน แห่งที่ 2 “ชาตสถาน” สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า ซึ่งเชื่อกันว่าบริเวณที่ประสูติของสิทธัตถราชกุมาร คือจุดที่เสาศิลาของพระเจ้าอโศกมหาราชตั้งอยู่ ยังมีข้อความภาษาพราหมีจารึกไว้อย่างสมบูรณ์เขียนว่าเป็นสถานที่ประสูติขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

พระอาจารย์นำสวดมนต์บูชาสถานที่ประสูติ และเจริญสมาธิภาวนา จากนั้นถึงพาพวกเราเข้าไปชมด้านในมหามายาเทวีวิหาร

ยืดเส้นยืดสายและทำภาระกิจที่พุทธวิหาร สาลวโนทยาน 960 กันเรียบร้อย พวกเราก็ออกเดินทางต่อสู่ชายแดนอินเดีย ด่านโสเนาลี ผ่านขั้นตอนต่างๆ เรียบร้อย เราก็มุ่งหน้าสู่วัดไทยลุมพินี ประเทศเนปาล เพื่อเข้าไปทานอาหารกลางวัน และกราบนมัสการพระอาจารย์ที่จำพรรษาอยู่ หลังจากข้าวเรียงเม็ด ได้เข้าไปกราบนมัสการพระพุทธรูปปางประสูติในโบสถ์ และเดินชมนิทรรศการในห้องด้านล่างของโบสถ์แล้ว พวกเราก็พร้อมออกเดินทางสู่ลุมพินีสถาน สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า

วันที่ 4 กุสินารา - ลุมพินี (วันที่ 21 กันยายน)

สมาชิกทุกคนรับทราบถึงเหตุผลของการเปลี่ยนรถ และพร้อมที่จะเดินทาง หลังจากทานอาหารเช้าเสร็จกันตั้งแต่ยังไม่สว่างดี

จัดการหาที่นั่งประจำตำแหน่งกันเรียบร้อยพร้อมออกเดินทาง โดยมีรถของพระเดชพระคุณหลวงพ่อเจ้าคุณพระราชรัตนรังษี เป็นผู้นำขบวน ท่านให้คุณวีและคุณอ้อ ซึ่งกำลังตั้งท้องได้ 4 เดือน นั่งรถไปคันเดียวกับท่าน น้องน้อยในท้องจะได้ไม่สะเทือนนัก หลังจากที่เมื่อวานรถสะเทือนจนทุกคนเป็นห่วง แต่คุณอ้อบอกว่าไม่เป็นไร ไม่มีอาการผิดปกติ ทุกอย่างโอเค พวกเราก็โล่งใจ

ระหว่างทางหลวงพ่อเจ้าคุณฯ แวะซื้อต้นไม้ที่จะเอาไปปลูกในพุทธวิหาร สาลวโนทยาน 960 หลายคนเลยได้ร่วมทำบุญซื้อต้นไม้ด้วยเลย มาครั้งต่อๆ ไป เราจะมาติดต่อผลให้ว่ามันเติบโตเป็นอย่างไรบ้าง

ออกจากร้านขายต้นไม้ก็มุ่งหน้าสู่พุทธวิหาร สาลวโนทยาน 960 ซึ่งเป็นที่พักเข้าห้องน้ำ ทานอาหารกลางวัน น้ำชากาแฟ ก่อนจะไปถึงด่านโสเนาลีชายแดนอินเดียเพื่อออกไปเนปาล เพราะระหว่างเส้นทางนั้นจะไม่มีห้องน้ำและที่พักใดๆ เลย หลวงพ่อเจ้าคุณฯ จึงให้สร้างที่นี่ขึ้นเพื่ออำนวยความสะดวกแก่พุทธศาสนิกชนทั่วโลก ที่เดินทางมาแสวงบุญ หลายท่านจึงได้ร่วมทำบุญอีกครั้ง การทำบุญสร้างห้องน้ำเป็นการทำบุญเพื่อสร้างที่ปลดทุกข์อย่างทันตาเห็นเลยทีเดียว

เหตุเพราะเกิดอุบัติเหตุที่สะพานข้ามแม่น้ำแห่งหนึ่งในเส้นทางที่จะต้องเดินทางไปที่ด่านชายแดนอินเดีย เพื่อเข้าสู่เนปาล ทำให้สะพานถูกปิดไม่อนุญาตให้รถขนาดใหญ่ข้าม จะข้ามได้เฉพาะรถเล็กเท่านั้น แต่ราชรถของพวกเราในครั้งนี้เป็นรถมินิบัส 21 ที่นั่ง ซึ่งก็ถือว่าใหญ่แล้ว ถ้าใช้รถคันนี้เดินทางไปเนปาล คาดว่าจะเสียเวลาในการอ้อมไปอีกทางหนึ่งมากอยู่ แล้วจะเป็นการนั่งรถที่ยาวนานอีกครั้ง แค่เส้นทางวันนี้ที่เขย่าไปมาแทบตลอดเวลาหลายชั่วโมงก็แย่แล้ว นั่งห่วงกันมาตลอดทางเลย ถ้าต้องนั่งรถยาวไกลอีกเป็นวันที่ 2 ติดต่อกัน เกรงว่าจะไม่ไหว ทั้งผู้สูงอายุ ทั้งคนท้อง และเด็ก 

พระเดชพระคุณหลวงพ่อเจ้าคุณพระราชรัตนรังษี แนะนำให้เราแก้ปัญหาโดยการใช้รถจี๊ป 2 คัน ในการเดินทางเข้าเนปาล เพื่อให้สามารถใช้เส้นทางเดิมได้ และทำเวลาได้ดีกว่ารถใหญ่

หลังจากพี่ปลาติดต่อหารถเป็นการด่วน แม้ว่าจะดึกไปสักหน่อยแล้ว แต่ก็สามารถหารถได้ แต่มันเป็นรถจี๊ปธรรมดาที่ไม่มีแอร์ กับอากาศที่ร้อนประมาณฤดูฝนบ้านเรา ก็คงเป็นอุปสรรคไม่น้อย แต่ในสถานการณ์อย่างนี้ ทุกคนยอมรับและเข้าใจได้ว่านี่คืออินเดีย ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงและเกิดขึ้นได้เสมอ เรานัดกันออกเดินทางแต่เช้ามืด ตี 5.30 เพื่อเดินทางพร้อมพระเดชพระคุณหลวงพ่อเจ้าคุณพระราชรัตนรังษี ซึ่งจะไปดูงานที่พุทธวิหาร สาลวโนทยาน 960 อยู่แล้ว และจะได้ไปถึงเนปาลเร็วหน่อย ขากลับจะได้กลับออกมาถึงกุสินาราไม่ค่ำนัก

ออกจากป่ามหาวัน เกือบ 11 โมง พวกเราแวะเข้าไปที่วัดไทยไวสาลีเพื่อกราบนมัสการพระอาจารย์ฉลอง และพระอาจารย์คนองซึ่งเป็นผู้ดูแลการก่อสร้างวัดไทยแห่งนี้ และถือโอกาสทานอาหารกลางวันที่วัดก่อนออกเดินทางต่อเลย

ก่อนออกจากที่วัด พวกเราก็ร่วมทำบุญสร้างวัดไทยไวสาลีกัน หลังจากนั้นการเดินทางอันยาวไกลก็เริ่มต้นขึ้น เพราะถนนจากไวสาลีสู่กุสินาราถูกน้ำฝนและน้ำท่วมทำให้เสียหายเป็นระยะไปตลอดทาง รถเลยกระโดดกระเด้งเวลาตกหลุมตกบ่อ และทำให้ใช้เวลาในการเดินทางมากกว่าปกติ จากที่คิดว่าจะไปถึงกุสินาราช่วงเย็น และน่าจะมีเวลากราบสักการะ“ปรินิพพานสถาน” กลับกลายเป็นว่าเรามาถึงกุสินารามืดแล้ว พอมาถึงวัดเก็บของเข้าห้องพักเสร็จก็ออกไปกินข้าวเย็นกันเลย เพราะเลยเวลากินมาพักใหญ่แล้ว

แต่การเดินทางที่ยาวนานกว่าที่คิดในวันนี้ ยังไม่ใช่บทพิสูจน์สุดท้าย และยังไม่สร้างความปวดหัวให้มากเท่ากับปัญหาที่จะต้องแก้ต่อไป เพื่อให้การเดินทางสู่ลุมพินีสถานในวันพรุ่งนี้เป็นไปอย่างราบรื่น

และที่น่าสนใจมากๆ สำหรับสถานที่แห่งนี้ คือเสาหินพระเจ้าอโศก ต้นที่ยังสมบูรณ์ที่สุด ซึ่งเดิมเชื่อกันว่าต้นนี้เป็นต้นสุดท้ายที่ยังคงตั้งตระหง่านอยู่อยู่สมบูรณ์ แค่เมื่อไม่นานมานี้ มีข่าวว่าพบเสาหินพระเจ้าอโศกอีกต้นหนึ่งที่ยังคงตั้งอยู่ แต่ยังไม่เปิดเผยแน่ว่าอยู่ที่ไหน

พระอาจารย์หาร่มไม้หลบแดด แล้วนำพวกเราสวดมนต์บูชาสถานที่ จากนั้นก็ทำสมาธิภาวนากันต่อ ถึงแดดจะร้อน แต่ใต้ร่มเงาของต้นไม้ใหญ่นั้นเย็นสบาย มีลมพัดเอื่อยๆ มาเป็นระยะๆ ทุกแห่งหนที่เคยเป็นพระอารามที่พระพุทธองค์เคยจำพรรษา ล้วนดูสงบร่มเย็นจริงๆ ไม่รู้ว่าเย็นด้วยเพราะสถานที่แห่งนั้นมีพลังอยู่เดิม หรือเย็นเพราะแรงศรัทธาของผู้ที่มาเยือน

"กูฏาคารศาลา ป่ามหาวัน" เป็นพระอารามที่พระพุทธองค์โปรดให้สร้างนอกเมืองเวสาลีในป่ามหาวัน และทรงประทับอยู่ในพรรษาที่ 5 และทรงแวะคราวเมื่อเสด็จไปกุสินารา 

ที่ป่ามหาวันนี้ เป็นสถานที่กำเนิดภิกษุณีรูปแรกของพระพุทธศาสนาด้วย โดยพระพุทธองค์ประทานการบวชให้นางปชาบดีโคตมี พระมาตุจฉา(น้า) พร้อมทั้งเหล่าศากิยานีอีก 500

พวกเราทานข้าวผัดกับไข่ดาวที่เตรียมมาเป็นอาหารเช้ากันบนรถ แล้วก็นั่งชมวิถีชีวิตข้างทางของชาวอินเดียไปเพลินๆ พระอาจารย์กิตติศักดิ์บรรยายให้ความรู้และข้อมูลที่สำคัญทางพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับเมืองไวสาลีไปตลอดทาง

ผ่านไปหลายชั่วโมง พวกเราก็เข้าสู่เข้าเมืองไวสาลี สถานที่แรกที่พวกเราไปแวะคือซากสถูปโบราณ "สารีริกธาตุพระสถูปเจดีย์" ซึ่งมีการพิสูจน์แล้วว่าคือสถูปที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่ได้ขอแบ่งจากกุสินารา และจากสถูปอีก 7 แห่ง แล้วอัญเชิญมาบรรจุไว้ ปัจจุบันฐานเจดีย์โบราณนี้อยู่ในศาลาแปดเหลี่ยมมุงหลังคาสักกะสี ช่วงที่พวกเราไปเป็นช่วงปลายฤดูฝน เลยเห็นมีน้ำขังอยู่ด้วย

หลังจากพระอาจารย์นำสวดมนต์บูชาพระสถูปเจดีย์แล้ว พวกเราก็ออกเดินทางสู่ "กูฏาคารศาลา ป่ามหาวัน"

วันที่ 3 ของการเดินทาง (วันที่ 20 กันยายน)

พวกเราออกเดินทางจากวัดไทยสิริราชคฤห์กันแต่เช้ามืด เพราะต้องใช้เวลาเดินทางนานหลายชั่วโมงกว่าจะไปถึงเมืองกุสินารา ดินแดนพุทธปรินพพาน

ตื่นมาช่วยพระอาจารย์เตรียมอาหารสำหรับห่อไปกินระหว่างทาง ทั้งมื้อเช้าและมื้อกลางวันกันแต่ตี 3 กว่าๆ ยังคงเป็นรสพระทำอยู่ตามเคย พระอาจารย์บอกว่าเวลาอยู่เมืองไทย ได้ฉันท์อาหารฝีมือญาติโยมมามากแล้ว อยู่ที่นี่ให้ท่านทำให้พวกเรากินบ้าง ไม่ต้องเกรงใจ เพราะการเดินทางและอาหารการกินที่นี่ไม่ได้สะดวกสบายเท่าไหร่ ท่านคงรู้ดี และอยากให้ญาติโยมที่มาด้วยศรัทธาได้กลับไปด้วยความรู้สึกที่ดี ไม่ใช่เข็ดจนไม่อยากกลับมาอีก

พอขึ้นไปถึงมูลคันธกุฎีบนยอดเขาคิชฌกูฏ ความเหนื่อยและร้อนจะการเดินขึ้นมาถึงยอดเขาก็หายไปเป็นปลิดทิ้ง อาการเย็น ลมพัดสบาย ที่นี่เป็นสถานที่อันร่มเย็นจริงๆ

พระอาจารย์นำสวดมนต์บูชามูลคันธกุฎี และเจริญสมาธิจนแสงสุดท้ายของพระอาทิตย์เริ่มลับขอบฟ้า พวกเราจึงได้กราบนมัสการลามูลคันธกุฎี และเดินลงจากเขาคิชฌกูฏกันด้วยความอิ่มเอิบใจ

เรากลับเข้าไปทานอาหารเย็นที่วัด ซึ่งเดิมตั้งใจกันว่าจะกลับไปช่วยกันทำอาหารเอง แต่พระอาจารย์ที่วัดสิริราชคฤห์คงเห็นว่าค่ำแล้วพวกเรายังกลับไม่ถึงวัด กลัวว่าจะหิวกัน ท่านเลยกรุณาทำอาหารไว้ให้อีกตามเคย วันนี้พวกเราเลยได้กินอาหาร "รสพระทำ" ถึง 2 มื้อเลย อิ่มอร่อยกันไป

หลังมื้ออาหารพวกเราก็แยกย้ายกันพักผ่อน ได้ยินเสียงคุณพ่อปรีชานั่งสนทนาธรรมกับพระอาจารย์อยู่ด้านนอกพักใหญ่ จนเราหลับไป พระอาจารย์ที่จำพรรษาอยู่ที่นี่ก็คงรู้สึกดีที่มีคนไทยมาเยี่ยมเยือน ส่วนคุณพ่อก็คงรู้สึกดีที่ได้มาเยือนถึงแดนพระพุทธองค์ เลยสนทนากันยาวเลย

ช่วงสุดท้ายก่อนขึ้นถึงมูลคันธกุฎี หรือ พุทธวิหารคิชฌกูฏ พระอาจารย์นำสวดมนต์บูชาเพื่อระลึกถึงพระสารีบุตร ซึ่งสำเร็จเป็นพระอรหันต์ที่ถ้ำสุกรขาตา แห่งนี้

พอแดดร่มลมตกได้หน่อย พวกเราก็ไปเดินขึ้นเขาคิชฌกูฏกันต่อ เพื่อขึ้นไปนมัสการพระคันธกุฎีของพระพุทธเจ้าบนยอดเขา

ระหว่างทางก่อนถึงพระคันธกุฎี เราแวะชมถ้ำพระโมคคัลลานะ สาวกผู้เลิศทางอิทธิฤทธิ์ และที่นี่เองที่มีการโยนหินเสี่ยงทายขอให้ชีวิตอย่าได้ตกต่ำ ถ้าก้อนหินที่โยนขึ้นไปอยู่บนก้อนหินใหญ่ได้โดยไม่ตกก็แปลว่าคำอธิษฐานนั้นจะเป็นจริง

จากเวฬุวัน พวกเราไปชมตะโปธาราม บ่อน้ำร้อนซึ่งเป็นสถานที่อาบน้ำศักดิ์สิทธิ์ของชาวฮินดู แบ่งตามวรรณะ ชาวฮินดูเชื่อว่าเป็นสายน้ำอุ่นมาจากเขาเวภารบรรพต ที่สามารถรักษาโรคภัยไข้เจ็บได้

คุณพ่อปรีชา สีสันประจำทริป ที่ตั้งใจมาด้วยพลังศรัทธาเต็มเปี่ยม กับการรอคอยถึง 30 กว่าปี (คุณพ่อเล่าว่าตั้งใจจะมากราบนมัสการพระพุทธองค์ในดินแดนพุทธภูมิตั้งแต่อายุ 40 ในปีนี้คุณพ่ออายุ 72 แล้ว ความตั้งใจนั้นเพิ่งได้เป็นจริง)

ออกจากอาณาจักรที่กว้างใหญ่ของมหาวิทยาลัยนาลันทา เราเข้าไปที่วัดเวฬุวัน วัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนาและเป็นที่กำเนิดของวันมาฆบูชา วันที่พระอริยสงฆ์ 1,250 รูป พร้อมกันเข้าเฝ้าครบองค์ 4 หรือเรียกว่า "จาตุรงคสันนิบาต"

พระอาจารย์นำสวดมนต์บูชาบริเวณสถานที่ซึ่งพระอรหันต์ทั้ง 1,250 รูปเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ด้วย

ออกจากบริเวณโอลนาลันทา พวกเรามุ่งหน้าไปกราบสักการะหลวงพ่อดำ พระพุทธรูปศักสิทธิ์ที่อยู่คู่มหาวิทยาลัยนาลันทา ซึ่งเป็นพระพุทธรูปเพียงองค์เดียวที่ไม่ถูกทำลายจนสิ้นซาก มีเพียงความเสียหายที่บริเวณจมูกเล็กน้อย หลายคนที่เคยมากราบสักการะและขอพร เชื่อกันว่าหลวงพ่อดำมีความศักดิ์สิทธิ์มาก

คุณแม่ทั้ง 2 คนประจำทริป กับน้องกระต่าย เด็กน้อยน่ารักที่เป็นความสดใสของการเดินทางครั้งนี้ จริงๆ ขาดคุณแม่มือใหม่(มากๆ) อีกคนที่อุ้มท้องน้องน้อยอายุครรภ์ 4 เดือนมาด้วยในทริปนี้นะ

พวกเราเข้าไปถึงวัดไทยสิริราชคฤห์ที่พักพิงในคืนที่ 2 ประมาณเที่ยงๆ มาถึงก็ได้ทานอาหารกลางวันกันเลย พระท่านกรุณาจัดเตรียมไว้ให้ เพราะเราแจ้งมาก่อนแล้วว่าจะเข้ามาถึงช่วงนี้พอดี เก็บสัมภาระเข้าห้องกันเรียบร้อย และพักผ่อนกันสักหน่อย ก่อนจะออกไปชมความยิ่งใหญ่ของมหาวิทยาลัยนาลันทา ซากมหาวิทยาลัยสงฆ์แห่งแรกของพุทธศาสนาที่รุ่งเรืองที่สุดในโลก แต่ถูกทำลายลงอย่างน่าเศร้า

พระอาจารย์นำสวดมนต์สักการะสถูปนิพพานของพระสารีบุตร อัครสาวกผู้เลิศด้วยปัญญา และเป็นพระอรหันต์ผู้เลิศด้วยความกตัญญู ที่เลือกมานิพพาน ณ บ้านเกิด ด้วยความระลึกถึงมารดาผู้ให้กำเนิด

น้องกระต่าย Presenter คนแรกของเสื้อวันแรมทาง กับแม่อุทัย แม่ของนุ้ยเอง